Biden: leider al-Qaida gedood bij aanval VS in Afghanistan

De Verenigde Staten hebben in het weekend de leider van al-Qaida, Ayman al-Zawahiri, gedood bij een "terrorismebestrijdingsoperatie" in Afghanistan. De Amerikaanse president Joe Biden bevestigde maandag via een persconferentie de informatie daarover die eerder op de dag al was uitgelekt.

Al-Zawahiri, een dokter en chirurg uit Egypte, leidde al-Qaida sinds Amerikaanse commando's in 2011 Osama bin Laden doodden in Pakistan. Hij werd bovendien gezien als het brein achter de aanslagen van 11 september 2001, waarbij bijna 3000 mensen om het leven kwamen. Er stond een prijs van 25 miljoen dollar (24 miljoen euro) op zijn hoofd. Sinds de aanslagen van 11 september was hij op de vlucht.

Zijn dood is de zwaarste klap voor al-Qaida sinds het wegvallen van Bin Laden. "Gerechtigheid is geschied, deze terroristenleider is er niet meer," zei Biden maandag in een toespraak vanuit het Witte Huis. "We geven nooit op."

Het zou zijn gegaan om een aanval met een drone door de Amerikaanse inlichtingendienst CIA in de Afghaanse hoofdstad Kabul. De Amerikaanse inlichtingendienst zegt met "grote zekerheid" te hebben vastgesteld dat de gedode man inderdaad al-Zawahiri was, zo vertelde een hoge regeringsfunctionaris maandag. Volgens hem vielen er bij de operatie verder geen slachtoffers.

De laatste jaren doken er al vaak geruchten op dat al-Zawahiri dood zou zijn. Maar die bleken telkens niet waar. Ook ging al langere tijd het verhaal dat al-Zawahiri in slechte gezondheid verkeerde.

Van jongs af aan moest al-Zawahiri, die 71 jaar oud zou worden, niets hebben van de seculiere regering in zijn geboorteland Egypte. Met wat vrienden begon hij al een jihadistische groep toen hij nog op de middelbare school zat. Hun doel was het omverwerpen van het regime van de toenmalige Egyptische leider Gamal Abdel Nasser.

Later richtte al-Zawahiri de organisatie Egyptische Islamitische Jihad (EIJ) op, die in 1998 fuseerde met al-Qaida. Hij had intussen Osama bin Laden, de oprichter en leider van al-Qaida, ontmoet in Pakistan.

Amerikaanse aanklagers beschuldigden al-Zawahiri niet alleen van betrokkenheid bij de aanslagen van 11 september 2001, maar ook van betrokkenheid bij de bomaanslagen op de Amerikaanse ambassades in Tanzania en Kenia in 1998. Bovendien eiste al-Zawahiri de verantwoordelijkheid op voor de bomaanslag in het Londense openbaar vervoer in 2005, waarbij 52 mensen om het leven kwamen.

In een verklaring heeft een woordvoerder van de Talibanregering in Afghanistan bevestigd dat er een aanval in Kabul heeft plaatsgevonden. Hij zei niet of daarbij mensen zijn omgekomen. Wel veroordeelde de Talibanwoordvoerder de aanval. Hij noemde die een schending van "internationale principes".

Volgens de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Antony Blinken, hebben de Taliban het in 2020 gesloten Doha-akkoord "op grove wijze" geschonden door al-Zawahiri onderdak en bescherming te verschaffen. In dat Doha-akkoord beloofden de Taliban onder meer terreurgroepen die de veiligheid van de Verenigde Staten bedreigen, zoals al-Qaida, in Afghanistan aan te pakken.

President Biden verzekerde in zijn toespraak dat de VS nooit zullen toestaan dat Afghanistan opnieuw een veilige haven wordt voor terroristen.